ნოემბერი გეომაგნიტური რყევების თვალსაზრისით შედარებით მშვიდად დაიწყო: 1–2 ნოემბერს დედამიწის მაგნიტური ველი სტაბილურ მდგომარეობაში იყო, თუმცა ასტრონომები გვაფრთხილებენ – სიჩუმე დიდხანს არ გაგრძელდება. მზის ასტრონომიის ლაბორატორიის მონაცემებით, 7 ნოემბერს მოსალოდნელია პირველი მაგნიტური ამოფრქვევა, რომელიც დედამიწის მაგნიტურ ველს მცირე დროით დაარღვევს.

რა გველოდება ნოემბრის განმავლობაში

• 3–6 ნოემბერი – მზის აქტივობა დაბალ დონეზე შენარჩუნდება, რაც ნიშნავს, რომ ამ დღეებში არც გეომაგნიტური რყევები და არც ჯანმრთელობის ცვლილებები არ არის მოსალოდნელი.
• 7 ნოემბერი – პირველი მნიშვნელოვანი აღშფოთება: მაგნიტური ქარიშხლის სუსტი ფორმა (G1 დონე), რომელმაც ზოგ ადამიანში შეიძლება გამოიწვიოს დაღლილობა ან უძილობა.
• 8–15 ნოემბერი – ყველაზე ხელსაყრელი პერიოდი მთელი ნოემბრის განმავლობაში: დედამიწის მაგნიტური ველი მშვიდ მდგომარეობაში იქნება, რაც კარგია როგორც ფსიქოლოგიური სტაბილურობისთვის, ისე შრომისუნარიანობის აღსადგენად.
• 16 ნოემბერი – მცირე რყევა, რომელიც დიდ დისკომფორტს არ გამოიწვევს, თუმცა მეტეომგრძნობიარე ადამიანებმა ჯობია ზედმეტი სტრესი თავიდან აიცილონ.
• 17–23 ნოემბერი – კვლავ მშვიდი ფაზა, ენერგეტიკული ფონი დაბალანსდება.
• 24–26 ნოემბერი – თვის პიკი: მაგნიტური აქტივობა გაიზრდება და მოსალოდნელია ძლიერი ქარიშხალი. განსაკუთრებით 25-26 ნოემბერს, როდესაც მზის ქარის ნაკადები დედამიწის მაგნიტურ ველს უფრო ძლიერად დაეჯახება. ამ დღეებში მეტეოდამოკიდებულ ადამიანებს შეიძლება დაეწყოთ გაღიზიანება, დაღლილობა ან თავის ტკივილი.
• 27 ნოემბრიდან დეკემბრის დასაწყისამდე – სიტუაცია დასტაბილურდება და დაიწყება ხანგრძლივი მშვიდი პერიოდი.

ასტრონომების თქმით, მიუხედავად ცალკეული გამწვავებებისა, ნოემბერი მთლიანობაში შეფასებულია, როგორც პროგნოზირებადი და სტაბილური თვე დიდი მაგნიტური ქარიშხლების (G2 ან მეტი) გარეშე. საინტერესო დეტალი კი ისაა, რომ ჩვენი პლანეტის ჩრდილოეთ რეგიონებში (მაგ., სკანდინავიაში ან რუსეთის არქტიკულ ზონებში) ამ დღეებში შესაძლებელია გამოჩნდეს პოლარული ნათება – დედამიწის მაგნიტური ქარიშხლების ულამაზესი ვიზუალური შედეგი.

მეცნიერები უკვე იყენებენ ხელოვნურ ინტელექტს, რათა წინასწარ გამოიცნონ, რომელი მზის ამოფრქვევა (CME) იქნება გეოეფექტური – ანუ გავლენას მოახდენს დედამიწის მაგნიტურ ველზე და მისი აქტივობის ზრდას გამოიწვევს.

რისგან ჩნდება მაგნიტური ქარიშხლები

მაგნიტური ქარიშხლები ჩნდება მაშინ, როცა მზიდან გამოტყორცნილი დამუხტული ნაწილაკების ნაკადი – ე.წ. მზის ქარი – დედამიწის მაგნიტურ ველს ეჯახება. ძლიერი მზის ამოფრქვევების (კორონალური მასის ამოფრქვევები) დროს პლაზმა და მაგნიტური ენერგია კოსმოსში გამოდის და თუ ეს ნაკადი დედამიწისკენაა მომართული, ჩვენი პლანეტის მაგნიტოსფერო დროებით ირღვევა.

სწორედ ამ ცვლილებებს უწოდებენ მაგნიტურ ქარიშხლებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ კოსმოსურ კომუნიკაციებზე, GPS-ზე, ელექტრონულ სისტემებზე და ზოგჯერ ადამიანების ფიზიკურ და ემოციურ მდგომარეობაზეც.

როგორ მოქმედებს მაგნიტური ქარიშხალი ჩვენს ჯანმრთელობაზე

მკვლევრები აღნიშნავენ, რომ გეომაგნიტური რყევები პირდაპირ არ არის საშიში, მაგრამ გავლენას ახდენს ადამიანების ბიორიტმებზე. განსაკუთრებით მგრძნობიარენი არიან ისინი, ვისაც აქვს:

• არტერიული წნევის ცვალებადობა,
• გულის არითმია,
• ქრონიკული დაღლილობა ან უძილობა,
• ფსიქოემოციური მგრძნობელობა.

ასეთი დღეების დროს სხეული თითქოს კარგავს ენერგეტიკულ რიტმს – შეიძლება დაგვეზაროს ჩვეულებრივი საქმეებიც, დაგვეუფლოს მელანქოლია ან მოულოდნელი გაღიზიანება. სწორედ ამიტომ სპეციალისტები გვირჩევენ, წინასწარ მოვემზადოთ ენერგეტიკული ცვლილებებისთვის.

როგორ უნდა დაიცვათ ენერგეტიკული ბალანსი მაგნიტური ქარიშხლების დროს

1. დაიძინეთ დროულად – უძილობა ამძაფრებს მაგნიტური ველის ზემოქმედებას.
2. დალიეთ მეტი წყალი – სხეული უკეთ ართმევს თავს სტრესულ პირობებს, როცა ჰიდრატირებულია.
3. შეზღუდეთ კოფეინი და ალკოჰოლი – ისინი აძლიერებენ გულის რიტმის მერყეობას.
4. შეამცირეთ ეკრანთან (ტელევიზორი, კომპიუტერი, მობილური ტელეფონი) დრო – განსაკუთრებით საღამოს საათებში.
5. ისუნთქეთ სუფთა ჰაერი, ისეირნეთ – ჟანგბადის მიწოდება აუმჯობესებს ტვინის სისხლის მიმოქცევას და ამცირებს დაღლილობას.
6. დაიცავით ემოციური ბალანსი – თუ თავს დაძაბულად გრძნობთ, მსუბუქად ივარჯიშეთ, მოუსმინეთ მშვიდ მუსიკას ან მედიტაციას მიართეთ.

ბავშვები და მაგნიტური ქარიშხლები

ბავშვები, განსაკუთრებით მცირე ასაკის, ზოგჯერ უფრო მგრძნობიარენი არიან გეომაგნიტური რყევების ფიზიოლოგიური და ემოციური ეფექტების მიმართ. მათ შეიძლება დაეწყოთ დაღლილობა, ძილის პრობლემები, უფრო გამოხატული მოუსვენრობა ან გაღიზიანება. მშობლებისთვის რეკომენდაციები ასეთია:

• დაიცავით ბავშვ(ებ)ის ძილის და კვების რეჟიმი;
• მეტი სუფთა ჰაერი და დამამშვიდებელი აქტივობები;
• სტრესული თამაშები ან ხმაურიანი გარემო მაქსიმალურად შეზღუდეთ.

***

ნოემბერი 2025 დედამიწისთვის შედარებით მშვიდი პერიოდი იქნება, თუმცა 7 ნოემბერს და 25–26 ნოემბერს მოემზადეთ ენერგეტიკული რყევებისთვის. ცვლილებები ამ დღეებში შესაძლოა უმნიშვნელო იყოს კოსმოსისთვის, მაგრამ ადამიანის შინაგან სამყაროში ისინი იწვევენ ფრთხილ რყევებს – როგორც ქარი, რომელიც მხოლოდ მგრძნობიარე ყურს ესმის.

ცოტა უფრო მეტი სიფრთხილე, კარგი დასვენება და მშვიდი გარემო – სწორედ ეს არის საუკეთესო დაცვა მაგნიტური ქარიშხლებისგან.

ნუცა ყაველაშვილი